چکیده نویسی مقالات و پایان نامه ها چگونه است؟
محتوای چکیده چگونه است؟
۱. موضوع در یک جمله
۲. هدف تحقیق
۳. دامنه یِ تحقیق
۴. نوع منابع استفاده شده
۵. نتایج تحقیق
۶. واژگان مهم و کلیدی
چناچه از رهگذر تحقیق برخی از ابعاد مبهم و در خور تحقیق به نظر رسد، مناسب است که آنها نیز در چکیده ذکر شود. علاوه بر چکیده یِ فارسی برگردان آن به زبان انگلیسی نیز ضروری است
انواع چکیده نویسی:
۱- چکیده راه نما: غرض ازتهیه ی این نوع چکیده معرفی عناوین موضاعاتی است که در بخش های مختلف پژوهش نامه مورد بحث قرار گرفته است.تفاوت چکیده ی راه نما وتمام نما در این است که از چکیده راه نماآشکار نمی شود که در آن چه نظریه ای رد یا اثبات شده است اما درچکیده تمام نماسعی بر این است که این مطالب منعکس شود.
۲- چکیده تمام نما:در این نوع چکیده فشرده ای از بحث های و دستاوردهای پزوهش نامه می آید.ترکیبی از چکیده راه نما و تمام نما که به همین نام نیز خوانده میشود برای پایان نامه یا رساله توصیه می شود.
۳- چکیده انتقادی:در این گونه از چکیده موارد ضعف وقوت علمی پژوهش نامه بیان می شود.چکیده انتقادی در معرفی پیشینه ی تحقیق کاربرد دارد.
اصول چکیده نویسی:
۱. از ذکر مطالبی که در متن پژوهش نامه نیامده است خودداری کنید
۲. اقوال دیگران به طور مستقیم نقل نشود؛ بلکه به زبان پزوهشگر بیان گردد
۳. در نوشتن مطالب از فعل گذشته و سوم شخص استفاده شود
۴. برای مطالب، ارجاعات آورده نشود
۵. تا جای که امکان دارد در چکیده کلمات زاید نیاید؛ مانند در این تحقیق، ناگفته نماند، شایان ذکر است و…….؛
۶. از ترکیبها و جمله های دراز استفاده نشود
۷. از به کاربردن اصطلاحات در خور تعریف اجتناب شود
مراحل چکیده نویسی
* توجه به عناوین و مطالب مهم از طریق مطالهی فهرست مطالبو مقدمه و نتایج
* یادداشت برداری از آن عناوین و مطالب
* تهیه ی پیش نویس خام با استفاده از یادداشت ها
* مرور و تنقیح پیش نویس با توجه به اصول چکیده نویسی
* ازنگارش متن ها نهایی چکیده
چگونه چکیده بنویسیم؟
نوشتن یک چکیده خوب وقت زیادی می‌برد، حوصله داشته باشید! معمولا چکیده بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ واژه دارد (بستگی به محدودیتهای مجله/کنفرانس نیز دارد). چکیده باید مستقل باشد. توضیح فشرده‌ای از کل مقاله که دید کلی را به خواننده می‌دهد. از ارجاع دادن به مراجع و نیز استفاده از پانویس در چکیده خودداری کنید.
چکیده باید شامل بخشهای زیر باشد:
* انگیزه (Motivation)
* چرا به این مساله پرداخته‌ایم و دنبال نتایج هستیم؟ چرا مساله مهم است؟
* سعی نکنید اهمیت چیزهای کلی را بیان کنید. همه می‌دانند اینترنت خیلی مهم است!
* اگر اهمیت مساله واضح است، بهتر است ابتدا بیان مساله را اول بیاورید و مشخص کنید چه بخشی از آن را می‌خواهید حل کنید. معمولا شامل:
- اهمیت کار شما
- سختی موضوع
- مزایا در صورت حل موفقیت آمیز مساله
- بیان مساله (Problem Statement)
- چه مساله‌ای را می‌خواهید حل کنید؟
- محدوده کار شما چیست ( آیا حالت خاصی از مساله است)؟
- رهیافت (Approach)
- چگونه می‌خواهید مساله را حل کنید یا آن را بهبود دهید؟
- آیا از شبیه‌سازی یا مدلهای تحلیلی، نمونه سازی یا تحلیل میدانی یک محصول واقعی استفاده می‌کنید؟
نتایج (Results):
- پاسخ بدست آمده چیست؟
- اگر نتایج عددی است، مشخصا میزان آن را بیان کنید. از به کار بردن الفاظی مانند “خیلی”، “کم”، “قابل توجه” و غیره بپرهیزید.
- هر گونه محدودیت اصلی در نتایج باید بیان شود.
نتیجه‌گیریها (Conclusions):
- تفسیر یا معنای نتایج چیست؟
- آیا نتایج شما عمومی است؟ قابل تعمیم است؟ یا حالت خاص است؟
- نتایج چه تغییری در جهان ایجاد می‌کند، یا تنها کشف این نکته است که این ره به جایی نمی‌برد!؟
چگونه یک چکیده خوب برای مقاله خود بنویسیم؟
بخش چکیده در واقع به‌مانند مینیاتوری از مقاله می‌باشد. در این بخش شما باید تنها با استفاده از نسبت کوچکی از کلماتی که در متن مقاله به کار برده‌اید، عصاره مطالعه خود را با تاکید بر جنبه‌های مهم و جدید آن بیان کنید و خواننده را جذب نمایید. در نظر داشته باشید که طیف افرادی که به چکیده مقاله شما دسترسی دارند، بسیار وسیعتر از افرادی است که به متن کامل مقاله دسترسی می‌یابند.
اکثر خوانندگان معمولاً پس از مطالعه چکیده، در مورد تهیه و مطالعه متن کامل مقاله یا ارجاع به آن تصمیم گیری می‌کنند. در واقع پس از عنوان، مقام دوم از لحاظ اهمیت، از آن چکیده است. از این رو نگارش این بخش از مقاله دقت ویژه‌ای را می‌طلبد.
چکیده مقالات را می‌توان به دو نوع کلی ساختاریافته و غیر ساختاریافته تقسیم کرد.
چکیده‌های غیر ساختاریافته معمولاً در یک پاراگراف نوشته می‌شوند و فاقد عنوان‌بندی مخصوص چکیده‌های ساختاریافته می‌باشند. با این حال لازم است که محتوا و ترتیب و توالی مطالب آن به همان ترتیب چکیده ساختاریافته تنظیم شود.
معمولا در یک چکیده ساختار یافته این قسمتها یافت می‌شوند :
مقدمه (Introduction)
روشها (Methods)
یافته ها (Results)
نتیجه‌گیری (Conclusion)
معمولاً در نگارش چکیده، افعال مجهول و زمان گذشته به کار برده میشود.
چکیده باید فقط حاوی متن و فاقد هر گونه جدول، شکل یا مرجع باشد.
اکثر مجله‌ها برای حجم چکیده محدودیت قایل می‌شوند. بدین صورت که معمولاً نباید تعداد کلمات چکیده از ۲۵۰ تجاوز کند.
با توجه به اینکه طیف خواننگان چکیده، وسیعتر است، سعی کنید چکیده را قدری ساده تر از خود مقاله بنویسید.
نباید هیچ تضادی بین متن مقاله و چکیده وجود داشته باشد.